Wniesienie kapitału zakładowego przez wspólników w postaci udziałów jest elementem niezbędnym dla powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Udziały w spółce mogą być obejmowane przez wniesienie wkładu pieniężnego (w formie gotówkowej lub bezgotówkowej) lub wkładu niepieniężnego (czyli aportu). Najprościej mówiąc, aport jest świadczeniem niepieniężnym uiszczanym przez wspólnika w zamian za dostęp do określonych udziałów w spółce z.o.o.
Co może być przedmiotem aportu?
Przedmiotem aportu mogą być prawa rzeczowe, np. nieruchomości, maszyny, środki transportu, surowce, a także zbywalne prawa majątkowe, jak prawa autorskie, znaki towarowe, patenty, licencje. Jako wkład niepieniężny można również wnieść konglomerat praw majątkowych i rzeczowych, jakim jest przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym (czyli zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej).
Krótko mówiąc, przedmiotem aportu może być przedmiot zbywalny, który przedstawia wartość majątkową i może być ewidencjonowany w bilansie finansowym jako aktywa. Z tego też powodu, na podstawie art. 14 § 1 Kodeksu spółek handlowych (k.s.h), wkładem do spółki nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie usług lub pracy.
Jak prawidłowo wnieść aport do spółki?
Należy w umowie spółki określić formę wkładu. Zgodnie z brzmieniem art. 158 § 1 k.s.h., jeżeli wkładem do spółki w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny (aport), umowa powinna zawierać:
- przedmiot wkładu,
- dane wspólnika, który wnosi aport,
- liczbę i wartość nominalną nabytych udziałów w zamian za wniesiony aport.
Jednak jeśli spółkę zarejestrowano za pomocą wzorca umowy, czyli przez złożenie wniosku o wpis do KRS, kapitału zakładowego nie możemy pokryć poprzez wniesienie aportu.
Aby wspólnik mógł wnieść kapitał niepieniężny, musi zaznaczyć fakt jego wniesienia na formularzu KRS-W3. Następnie należy zgłosić spółkę do sądu rejestrowego. Jeżeli zawiązanie spółki nie zostało zgłoszone do sądu rejestrowego w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki, ulega ona rozwiązaniu. Po wniesieniu aportu pozostaje on w wyłącznej dyspozycji zarządu spółki.
Wniesienie aportu przez podwyższenie kapitału zakładowego spółki
Warto wspomnieć, że wniesienie wkładu niepieniężnego jest możliwie po dokonaniu wpisu do rejestru KRS przez podwyższenie kapitału zakładowego. Oznacza to, że można nabyć nowe udziały przez wniesienie aportu. W tym wypadku niezbędne będzie dokonanie zmiany umowy spółki w zakresie wysokości kapitału zakładowego czy też wniesionych wkładów. W umowie należy określić przedmiot i wartość aportu, wspólnika wnoszącego aport oraz liczbę i wartość nominalną objętych udziałów.
Ważne!
Zmiana wysokości kapitału zakładowego musi być podjęta przez umowę w postaci aktu notarialnego, aby można było wnosić wkłady niepieniężne w zamian za udziały. Nie wystarczy samo podjęcie uchwały przez wspólników w kwestii kapitału zakładowego, gdyż uchwała umożliwi jedynie wniesienie wkładów pieniężnych.
Umowa przenosząca wkład niepieniężny na spółkę
Nie wystarczy sama zmiana umowy spółki z.o.o., aby skutecznie nabyć majątek przez wniesienie wkładu niepieniężnego na pokrycie kapitału zakładowego. Standardową praktyką w tej sytuacji jest dodatkowa umowa rozporządzającą zawierana między spółką a wspólnikiem wnoszącym aport. Jej przedmiotem jest przeniesienie umówionego wkładu na majątek spółki.
Umowa spółki z.o.o., w której wspólnicy zobowiązują się do przeniesienia umówionego wkładu należy do rodzaju umów zobowiązujących. Oznacza to, że umożliwia rozporządzanie określonym prawem i jednocześnie przenosi to prawo na nabywcę. Jednocześnie przeniesienie własności rzeczy oznaczonych co do gatunku lub rzeczy przyszłych wymaga przeniesienia posiadania rzeczy.
Reasumując, przy wkładach pieniężnych najbezpieczniejszym wyjściem jest sporządzenie dodatkowej umowy rozporządzającej. Samo zawarcie aktu założycielskiego, umowy spółki czy złożenie oświadczenia o objęciu udziałów może spowodować nieskuteczne nabycie majątku przez wniesienie aportu.
Wycena aportu
Przed wniesieniem wkładu niepieniężnego do spółki należy najpierw go wycenić. Obowiązek ten należy do wspólnika, który chce wnieść aport. Wyceny aportów zazwyczaj dokonują sami wspólnicy. Kodeks spółek handlowych nie nakazuje, aby wartość wniesionych wkładów niepieniężnych była wyceniana przez biegłych rewidentów, więc wspólnicy mają w tym względzie pełną swobodę. Można jednak zlecić kwestię wyceny aportu profesjonalistom, czyli biegłym rewidentom, którzy dokładnie określą wartość wkładu niepieniężnego.
Dlaczego wycena aportu musi być dobrze sporządzona? Jest to spowodowane m.in. odpowiedzialnością jaką ponosi wspólnik za zawyżenie wartości aportu. Bowiem, wspólnik który wniósł zawyżony wkład niepieniężny jest zobowiązany do wyrównania spółce różnicy między wartością przyjętą w umowną zbywczą wartością wkładu. Odpowiedzialność ponoszą solidarnie także członkowie zarządu, którzy wiedząc o tym fakcie, zgłosili spółkę do rejestru. Dodatkowo umowa lub statut spółki mogą przewidywać, że spółce przysługują wówczas także inne uprawnienia.
Prawidłowa wycena wkładu niepieniężnego jest także bardzo ważna ze względu na konsekwencje podatkowe. Wniesienie aportu do spółki powoduje powstanie przychodu po stronie wnoszącego. Od 2017 roku przychodem wspólnika wnoszącego aport jest wartość wniesionego do spółki z o.o. wkładu niepieniężnego, która to wartość została zawarta w umowie spółki (nie dotyczy to przeniesienia przedsiębiorstwa).
Z powodu dotkliwych sankcji za błędne określenie wartości aportu, rzetelna wycena wkładów pieniężnych przez biegłych rewidentów staje się niemal koniecznością. Dotyczy to zwłaszcza nieruchomości czy nietypowych praw majątkowych.
Samodzielna wycena aportu przez wspólników
Samodzielne wycenienie aportu przez wspólnika jest bezpieczne, gdy wartość wniesionych wkładów jest łatwa do sprawdzenia. Bez problemu można wycenić wartość środków obrotowych lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, w szczególności gdy takie rzeczy są przedmiotem obrotu na rynku. Warto w tym wypadku weryfikować wartość na cennikach, katalogach, czy na tabelach kosztów. Kodeks spółek handlowych nie narzuca zastosowania określonej metody wyceny, więc wspólnik może zastosować metodę, którą uzna za najskuteczniejszą.
Kiedy zlecić wycenę aportu biegłemu?
Często wycena wartości aportu wymaga posiadania fachowej wiedzy i odpowiednich kwalifikacji. W tym wypadku wycena sporządzona przez wspólnika może być ryzykowna i narażać w przyszłości na przykre konsekwencje prawne. W niektórych wypadkach warto zlecić wycenę wkładu niepieniężnego rzeczoznawcy majątkowemu. Przykładowo w wypadku wniesienia do sp. z.o.o. nieruchomości (prawo własności, dzierżawa, użytkowanie wieczyste). Warto także zlecić wycenę aportu w sytuacji wniesienia do spółki nietypowych praw aktywów, których wartość nie jest ściśle określona na rynku obrotu towarami. Zlecenie wyceny przez rzeczoznawcę jest zalecane przy ocenianiu wartości praw majątkowych, takich jak know-how, prawa autorskie, patenty – w tym wypadku trudno jest jednoznacznie określić wartość bez pomocy doświadczonego rzeczoznawcy.
Wniesienie aportu do spółki – podsumowanie
Objęcie udziałów za pomocą wniesienia wkładu niepieniężnego jest możliwe przy rejestracji spółki w sądzie rejestrowym, a także przy zmianie umowy o wysokości kapitału zakładowego. Należy jednak zadbać o sporządzenie umowy rozporządzającej, a także o właściwą wycenę wniesionego wkładu niepieniężnego. W niektórych wypadkach nie warto ryzykować z samodzielną wyceną aportu – lepiej zlecić to zadanie doświadczonemu rzeczoznawcy majątkowemu. Dzięki temu unikniesz nieprzyjemnych sankcji za zawyżenie wartości aportu.
